De Havenstrjitte te Ferwert is genoemd naar de haven maar zou beter de gedempte haven kunnen heten.
De Havenstrjitte te Ferwert is n.l. niet een straat bij of naar de haven maar is de straat die loopt over de gedempte haven. De haven werd vroeger de Grote en de Kleine Wal genoemd. Deze vaart liep tot midden in het dorp tot aan de hoek van de Nije Buorren/ Achter Brouwers. Het meeste vervoer van zowel goederen als mensen ging immers per schip. Alle turf werd aangevoerd per schip en is eeuwen lang de warmtebron voor de mensen geweest. De twee bakkerijen die in de negentiende eeuw op die hoek stonden, stookten hun ovens op turf en konden de turven dus zo uit het schip lossen en op de turfzolder boven de bakkerij brengen. Dat was lange ,lange tijden zo. Een drukte van belang daar bij het einde van de Ferwerter vaart. Bij het lossen van turf kwamen de turfmeter en de turfdragers. Door te meten werd de hoeveelheid vastgesteld. Turf was toen in onze ogen goedkoop. Zo werd b.v. aan het Ferwerter Gasthuis ( stond aan de Grote wal ) in het jaar 1893 , 3 guldens en 15 cents berekend voor 720 baggerturven inclusief meten en dragen, want voor dat laatste moest apart betaald worden. In 1849 waren er in Ferwert twee turfdragers, een turfmaker en een turfmeter waarvan er twee op de Grote Wal woonden. Er waren toen zes schippers waarvan er drie aan de Grote en de Kleine wal woonden. Allen dichtbij het werk dus.
In het jaar 1888 besloot de gemeenteraad van Ferwerderadeel een deel van die haven te dempen en oostelijk, waar nu de Elingawei loopt een nieuwe haven te laten graven. Met de grond uit die nieuwe haven werd 88 meter oude haven gedempt. Aannemers waren Jan Ales en Ale Jans Deelstra mr timmerman te Rinsumageest en Gerrit Annes Lijzenga gardenier aldaar. De aannemingssom bedroeg f 8763,00 en betrof het genoemde graven van de nieuwe haven en het dempen van de oude, het aanleggen daarin van 85 meter riolering met 8 gemetselde putten plus de bestrating van die 88 meter oude haven. Tevens walmuren metselen bij de nieuwe haven en het daar aanwezige Tolhuis te amoveren, is af te breken. Het werk moest binnen 12 weken na gunningsdatum gereed zijn en alles moest binnen 15 weken opgeruimd en opgeleverd zijn. Opgemerkt moet nog worden dat het deel oude haven wat toen openbleef en de hierbij genoemde nieuwe haven met opvaart alle na de Tweede Wereldoorlog gedempt zijn. Daarom begint de Ferwerter vaart tegenwoordig pas buiten het dorp aan het einde van de Mûnewei.
De oude gedempte haven
De nieuwe haven aan de Elingawei
Johannes van Dijk - April 2017
Foto’s : collectie Soepboer