Skip to main content
Heeft u vragen, opmerkingen, ideeën of suggesties? Stuur ons een e-mail via info@ferwertonline.nl

Vrijhof 2

It Heymanshûs

Huisnummer in de eerst dorpsnummering: 148
Kadastraal nummer in 1832: A 561

Foto anno 2010

Al in de 18e eeuw had het wonen op het Vrijhof in Ferwerd voor velen een voorkeur. In het jaar 1718 woonde in het huis wat hier stond een rentenier boer uit Genum. Hij heette Hibbe Luitjens en had gewoond op de boerderij Noordam te Genum. Vervolgens werden Lolke en Janke Jans in de dertiger jaren als eigenaren van het huis genoemd en zij bewoonden het ook zelf. Zij bezaten meer huizen in Ferwerd.

Vervolgens kwam het huis rond 1743 in handen van de secretaris Jan Albarda. Hij had ernaast een groot herenhuis gebouwd en heeft dit erbij gekocht.

Hier hebben twee huizen gestaan en het achterste huis zal zijn afgebroken, want er wordt vermeld dat secretaris Albarda hier een tuin van heeft gemaakt. De tuin van het naastgelegen herenhuis Vrijhof 1 loopt inderdaad ook achter het huis Vrijhof 2. Zoals hiervoor vermeld had Albarda alle drie huizen in bezit, nu met het adres Vrijhof 1, Vrijhof 2 en Vrijhof 3. Alle drie huizen werden tussen 1790 en 1805 door hen zelf gebruikt.

Het huis van Prof. Dr. Gerardus Heijmans, gemeentesecretaris gemeente Ferwerderadeel

Het huis is echter vooral bekend geworden omdat hier op 17 april 1857 Prof. Dr Gerardus Heijmans werd geboren. Hij was enig kind van Jan Hendrik Heijmans, die eerst notaris was en later gemeentesecretaris werd van de gemeente Ferwerderadeel.

Het geboortebericht werd vermeld in de Leeuwarder Courant en luidde als volgt:

De goede God vermeerderde ons geluk, door ons een welgeschapen zoon te schenken

Ferwerd                       J.H. HEIJMANS GZ.                       
17 april 1857              S.H. HEIJMANS-WIJSMAN

Gerardus Heijmans was student rechten en economie aan de universiteit van Leiden en promoveerde tweemaal. In 1880 cum laude in de staathuishoudkunde te Leiden en in 1881 in de wijsbegeerte te Freiburg im Breisgau. In 1890 werd Heymans (onder die naam stond hij bekend) benoemd tot hoogleraar geschiedenis der wijsbegeerte, metafysica en zielkunde aan de Rijksuniversiteit te Groningen. Hij was in 1890 de oprichter van het eerste Nederlandse psychologisch laboratorium en met hem begon de Nederlandse psychologie als een autonome discipline. Hij bleef aan tot 1928. Heymans was een goed docent. Zijn onderzoekingen op het gebied van de algemene en speciale psychologie hebben hem internationaal naam en faam bezorgd. Hij overleed op 18 februari 1930. De nalatenschap van zijn laboratorium (circa zeventig apparaten, toestellen en instrumenten) is het best bewaard gebleven en meest complete ter wereld.

Van 1944 tot 1962 heeft er een Heymans-Genootschap bestaan. In de Heymans-zaal van de Rijksuniversiteit van Groningen is een borstbeeld van hem aanwezig.

Secretaris Heijmans ging in het jaar 1870 met pensioen. Hij verhuisde op 1 september van dat jaar naar de Verlengde Schrans te Leeuwarden. Het huis werd daarna bewoond door het gezin van zijn opvolger, de gemeentesecretaris Jan Klaazes de Boer. Later had de arts A.N. Vechtman hier zijn praktijk. Nadien had de heer G. Siccama hier vele jaren zijn verzekeringskantoor. Daarna werd het bewoond door meerdere particulieren.

Na de oorlog lang bewoond door commies Jansma. P.K. Koopmans was later eigenaar. In het jaar 1966 is het huis gekocht door S. Fennema. In het originele koopcontract was toen nog een clausule opgenomen dat de eigenaar van dit huis meebetalen moest aan het onderhoud van de pomp op het Vrijhof.