Skip to main content
Heeft u vragen, opmerkingen, ideeën of suggesties? Stuur ons een e-mail via info@ferwertonline.nl

Fan fan: Enne Krottje

Op deze koude zaterdagmiddag heb ik voor café Het Hoekje afgesproken met Jacoba, dochter van Enne Krottje. Gezamenlijk lopen we door de Foswerterstrjitte naar het huis van haar vader. Een mooie gelegenheid om even bij te praten en elkaar van de laatste nieuwtjes op de hoogte te brengen. Gedurende de coronatijd troffen we elkaar ’s avonds wel eens in het dorp en liepen we samen verder. Van dat lopen is het afgelopen jaar weinig terecht gekomen. Tja, zo ‘loopt’ dat soms!

Het is alweer maanden geleden dat ik Jacoba en haar vader op straat trof en van de gelegenheid gebruik maakte om Enne Krottje te vragen of hij geïnterviewd wilde worden voor FerwertonLine. Daar waar de meeste dorpsgenoten verschrikt “Nee” roepen, zei Enne “Ja” en zo te horen van Jacoba: “Hij heeft er zin in”. Dus op naar Enne.

De foto’s liggen al op tafel met een klein notitieboekje met tekst ernaast. Leuk om te zien dat Enne helemaal voorbereid is. De rode draad in dit verhaal is ‘hobby’s’ en die heeft Enne veel. We lichten er vier uit.

Enne voor het door hem gemaakte olieverfschilderij van Zwarte Haan.

Enne is in 1934 geboren in Alde Leije. Hij ging naar de Mulo, kon deze niet afronden vanwege de militaire dienstplicht, diende bij de Marechaussee - haalde daar zijn groot rijbewijs voor de vrachtwagen - en heeft vier jaar de vakopleiding tot kunst- en reclameschilder in Leeuwarden gevolgd. Al pratende blijkt wel dat Enne na zijn militaire diensttijd niet zoveel zin had om weer naar school te gaan en daar heeft hij later wel eens spijt van gehad. Desalniettemin heeft hij een mooie carrière weten op te bouwen.

Een veel belangrijker wapenfeit is dat hij net in de week voordat hij in dienst ging zijn Tjitske op een dansfeestje in Stiens ontmoette. Net als vandaag de dag was het voor jongeren moeilijk om aan woonruimte te komen. Dit probleem werd opgelost omdat Enne bij Ganzinga Schilders aan De Haven in dienst kon komen en ze een dienstwoning konden betrekken. Met Tjitske kreeg Enne vier dochters. Die middag komen dochters Hennie en Tineke op bezoek waardoor ik ook met hen kennis kan maken en er nog een gezellige nazit ontstaat. Enne hield zijn gezin met regelmaat zijn lijfspreuk voor en het grappige is dat iedereen meteen weet waar het over gaat. Alle drie de dochters roepen direct in koor:

” Wie steeds zijn gemak zoekt, vindt tenslotte gebrek”.

De hervormde school aan de Elingawei zoals deze werd aangekocht door Enne Krottje.

De eigenaar van Ganzinga was op leeftijd en Enne had er wel oren naar om het bedrijf over te nemen. We hebben het dan over 1959. In die tijd had Ferwert wel vier bloeiende schildersbedrijven. Het uurtarief lag destijds rond de € 1,80 zo laat Enne me in de oude paperassen zien. Ganzinga werd Krottje Schilders en was al snel aan uitbreiding toe. Het huidige pleintje voor Achter Brouwers was destijds volledig bebouwd. Enne had er een pandje met een autospuiterij. Omdat de zaken zo goed gingen, was hij naarstig op zoek naar een ruimere locatie. Omdat én de gemeente de panden op het pleintje wilde opkopen én de hervormde school aan de Elingaweg al enige jaren leeg stond, ontstond het plan om de hervormde school als bedrijfspand te betrekken. Zo geschiedde. “We kochten de school zoals hij op de foto staat. Dat is omstreeks 1972. Zie je wel dat er toen helemaal geen gebouwen achter de school staan. Het hele gebied tussen de Meekmastrjitte en de Wildeboerstraat was toen nog onbebouwd”. “Tjitske bestierde er in haar eentje een mooie behang- en verfwinkel. Dat was niet zo mijn ding. Door de opkomst van bouwmarkten is de winkel in 1994 gesloten”.

Door de jaren heen verdwijnen de andere schildersbedrijven uit Ferwert en blijft Krottje als enige over. In hoogtijdagen waren er wel 8 tot 10 werknemers in dienst. Mede dankzij de samenwerking met de Koopmans Verffabriek in het dorp lopen de zaken goed. “Het was een mooie tijd” zegt Enne “Via de zuivelbond kwamen we terecht bij melkfabrieken en konden we bij kaasfabrieken een expoxycoating aanbrengen op de pekelbassins die wel 4 bij 5 m2 waren. Door mond-op-mond reclame kwamen we zo onder andere terecht in België en Oost-Duitsland. Vrachtwagens vol reden naar we naar die bestemmingen waar we handmatig met spatels diverse lagen van het goedje aanbrachten. Het was zwaar werk. Het huidige NELF heeft dit product nog steeds in haar assortiment”. Jongste kleinzoon Thijs heeft de gietvloeren business voortgezet en is inmiddels eigenaar van Kunststofvloeren Noord.

De trots van Enne Krottje waarmee hij vele (internationale) kilometers heeft gereden.

Enne heeft veel plezier gehaald uit het vervoer op vier wielen maar zijn grootste passie werd toch wel het vliegen. “Passie” roept Jacoba “Een obsessie was het voor heit!”. In 1978 heeft Enne het vliegbrevet gehaald. Samen met Jacoba heeft hij ook diverse vluchten gemaakt. Dat was voornamelijk het geval als zijn vrouw Tjitske niet mee wilde in het vliegtuigje in de keren dat er loopings werden gemaakt.

In totaal heeft Enne er in 33 jaar tijd haast 1000 vlieguren op zitten. Met een drukke zaak was het niet altijd makkelijk om tijd vrij te maken voor deze tijdrovende bezigheid. Een aantal keren werd Enne door de gemeente gevraagd om genodigden rond te vliegen. Dan maakten ze rondvluchten boven Friesland en het Wad. Officieel zou hij zijn brevet nog kunnen verlengen, maar: “Dat moet maar niet meer, de keuringen zijn zo zwaar tegenwoordig”.

Enne tijdens een van zijn vluchten.

Enne samen met zijn kleinzoon Ynte bij een eenmotorig vliegtuig.

Iets wat ook gedeeld wordt, is het examenstuk van Enne: “Destijds werd reclamebelettering niet met plakletters uitgevoerd maar de letters werden één voor één handmatig op voertuigen, winkelruiten en andere objecten geschilderd. Daar moest je een vaste hand voor hebben. Het originele examenstuk van zijn vakopleiding hangt bij zijn oudste dochter. Voor de andere dochters en hemzelf maakte Enne een kopie. In schoonschrift hangt bij allen aan de muur:

 “Ik heb daar wel een letter -d voor verandert in een -t”, zegt Enne “en toch voelt het nog steeds vreemd als ik naar de spreuk kijk, maar ja de tijdsgeest hè. Op een gegeven moment werd er gezegd; je schrijft het niet (meer) met een -d maar met een -t. Nou vroeger niet hoor. Ik vind het zelf altijd nog raar om naar de nieuwere versie te kijken” lacht Enne


Wijsheid:
Wie goed zich spiegelt, ziet
zich goed. Die zich
goed ziet, die kent
zich goed. Die zich
goed kent, acht zich
gering in prijs .En
die gering in prijs zich
acht, zich kent, zich ziet,
is wijs!


 

In zijn woonkamer hangen twee portretten van de kunstschilder Rembrandt van Rijn en zijn vrouw Saskia Uylenburgh. Deze portretten zijn door Enne gemaakt in het kader van de tv uitzendingen van NPO 1 van Project Rembrandt welke vanaf januari 2019 op TV worden uitgezonden. Daar heeft hij op zijn oude dag ook nog aan meegedaan en verdraaid nog aan toe; hij is ver gekomen in de nationale voorrondes. Van de 5800 inzendingen is hij uiteindelijk bij de laatste 200 beland. Een knappe prestatie. “Toen is de coronapandemie uitgebroken en heb ik niets meer gehoord”.

Tegenwoordig vertoeft Enne vaak in zijn atelier. Hij nodigt me uit er een kijkje te nemen. Door de grote raampartij kan hij dankbaar gebruik maken van de prachtige lichtinval voor het maken van zijn schilderijen die hij altijd in olieverf uitvoert. 

Enne in zijn atelier  

Een expositie? Nee dat hoeft voor Enne niet meer. In het verleden heeft hij genoeg geëxposeerd. De schilderijen welke hij maakt zijn tegenwoordig veel persoonlijker. Die hoeven wat hem betreft niet tentoongesteld te worden. Zo laat hij me trots en emotioneel het laatste portret van zijn inmiddels overleden vrouw Tjitske zien. Ik heb haar niet persoonlijk gekend maar zo vertelt Enne: “Haar gezondheid ging hard achteruit. Zo erg zelfs dat ze op een gegeven moment zei; ik wil een portret door jou gemaakt op mijn kist. Je moest er maar eens aan beginnen. Vier weken later is ze overleden. Ze heeft het portret nog gezien en goedgekeurd.” Hoe mooi is het als je zoiets persoonlijks voor je liefste kunt betekenen in de laatste levensfase.

Zijn meest recente werk staat nog nat op de ezel. De voormalige boerderij van de familie Kingma in de Westhoek heeft hij net afgerond. “Of ik vind het goed zoals het nu is of ik laat het nu een aantal dagen bezinken en misschien verander ik er dan nog wel iets aan. Ik vind het bij elk schilderij wel belangrijk dat het perspectief klopt”.


Meestal vraag ik aan het einde aan de persoon tegenover me “Wat wil je nog meegeven aan de lezers van FOL? “ Klaarblijkelijk was ik niet zo goed voorbereid als Enne want die vraag heb ik gewoonweg niet meer gesteld, zo onder de indruk van alle prachtige olieverf schilderijen was ik.

In 2025 verschijnen op FOL hopelijk weer een aantal gesprekjes met dorpsgenoten uit Ferwert én Hegebeintum. Doe mee! Het is hartstikke leuk om verhalen met elkaar te mogen maken! Meld je aan via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Groet Ineke in Ineke haar handschrift