Het is tropisch warm zelfs hier in het hoge noorden van Nederland. Het is hartje zomer. Zuchtend zet ik mij achter mijn laptop. Het is niet eenvoudig dorpsgenoten te vinden die te porren zijn voor een gesprekje. Niemand heeft zichzelf tot nu toe spontaan gemeld maar iedereen heeft een verhaal waaruit blijkt dat ie Fan is fan Ferwert of Hegebeintum, of niet soms? Oud, jong, Ferwerter, Beintumer. Deze smaken zijn allemaal voorbij gekomen. Ditmaal is de keuze gevallen op een nieuwkomer, nou ja …..eentje die inmiddels al aardig ingeburgerd is dan!
Onlangs had ik een gesprekje met Janco Zeijlemaker – de eigenaar van de Spar in Ferwert. Aangezien ik geluiden heb opgevangen dat het bepaald geen komkommertijd is voor wat betreft berichten op Ferwert Online – de activiteiten van het aankomende dorpsfeest staan volop in de schijnwerpers - dacht ik “het uitwerken van het verhaaltje kan wel effe wachten”. Maar ja zo gaat dat met dingen die je voor je uitschuift; opeens denk je” Oei dat moet ik ook nog doen en dan wel het liefst voordat mijn eigen vakantie begint”. Enige tijdsdruk heb ik mezelf hiermee wel opgelegd. Het kan overigens goed zijn dat dit stukje pas in het najaar van 2022 wordt geplaatst. Dat laat ik aan Trudy en Annagreet van FOL over. Zij verzorgen ook iedere keer de opmaak van de poster die ter promotie van het interview in het Meitinkhus komt te hangen en op FOL wordt geplaatst. Complimenten hiervoor dames!
Maar goed, terug naar het begin: Janco dus. Toen Jan en Siepie Kamma afscheid namen van hun oude vertrouwde Spar-winkel hier in het dorp verscheen daar als nieuwe eigenaar Janco Zeijlemaker ten tonele. “Wie is dat drukke mannetje?”; dacht ik toen. Oortjes in en de blik op oneindig want ”we moeten door”. Dat is toch wel een beetje de indruk die ik in het begin van deze ondernemer had. Niet verkeerd bedoeld hoor Janco maar het was even wennen, zal ik maar zeggen. Ook voor Janco zal het wennen zijn geweest hier in het begin. Maar al gauw werd er over en weer gegroet en bleek Janco een vriendelijke persoonlijkheid met het hart op de juiste plaats en de tong ook, want praten dat kan ie wel deze man. Er zijn geen stiltes gevallen toen wij samen zaten om dit verhaal op te schrijven. Sterker nog ondergetekende moest de kop er goed bijhouden zoveel informatie werd er gedeeld, haha!
Met de introductie van Janco in het dorp hielp natuurlijk ook de grote verbouwing die daarna in september van de winkel heeft plaatsgevonden. Een nieuwe winkelindeling, een slijterij een divers (vers) assortiment, noem maar op. Ik denk – en dat zullen jullie vast met me eens zijn - dat onze dorpen maar mogen boffen met deze up-to-date supermarkt.
Janco vertel eens: je bent geen Ferwerter of Beintumer. Wie is Janco Zeijlemaker?
“Mijn vader is afkomstig van Terschelling” begint Janco zijn verhaal “en mijn moeder is ook Friezin. Op jonge leeftijd ben ik met ons gezin verhuisd naar IJsselstein in de buurt van Utrecht en daar heb ik tot en met mijn twaalfde jaar gewoond. De heimwee van mijn moeder naar Friesland was echter zo groot – pake, beppe en andere familieleden woonden in (de buurt van) Leeuwarden - dat we weer hier naartoe zijn verkast en alhoewel ik mijn vrienden uit die tijd moest achterlaten, was het weer thuiskomen in Friesland”.
Janco als mensen vroeger aan jou vroegen ‘wat wil je later worden” zei je vast niet supermarktondernemer zeker?
“Nou” zegt Janco “Het begon al vroeg te kriebelen. Ik heb de MDS (Middelbare Detailhandel School) gevolgd en was als tiener al te vinden bij de marktkraam van mijn oom die groente en fruit verkocht. Toen had ik de handelsgeest al in me. Van overgebleven sla en spinazie maakte ik pakketjes die ik verkocht voor een gulden. Ik was dus al vroeg een handelsmannetje.” Daarna ging het snel. 
“Ik ben in 1984 begonnen bij de Spar in Bilgaard. Omdat ik voor de organisatie toen al onmisbaar was” lacht hij “mocht ik twee maanden eerder uit militaire dienst. Dat kwam mij niet verkeerd uit. Vervolgens heb ik de overstap gemaakt naar de Spar in de Leeuwarder wijk Westeinde. Daar ben ik chef van de groenteafdeling geweest. Ik wilde meer en heb mijn papieren als districtsmanager behaald.” Je ziet dat Janco zijn roots binnen de Spar organisatie ver teruggaan. Dat heeft hem geen windeieren gelegd, maar daarover later meer.
Na zijn avontuur in Leeuwarden klom Janco weer een trede hoger op de supermarktladder. In het kader van zijn opleiding ging hij stage lopen bij de Spar in Emmeloord, waar hij ook ging wonen. Vanuit deze stageplek werd hem de kans geboden om bedrijfsleider te worden van de Spar in Stadskanaal en uiteindelijk ook om de winkel over te nemen maar Janco twijfelde; het was een oude zaak en ook bleef Friesland aan hem trekken. Zo gezegd zo gedaan. Janco keerde terug naar Friesland - wel binnen zijn vertrouwde Spar-omgeving - en ging aan de slag als bedrijfsleider in Dronryp om daarna diezelfde functie te gaan vervullen bij zijn vertrouwde Spar in Westeinde.
“Hier heb ik mijn vrouw, Nynke Tilstra uit Dokkum – haar vader was voetbaltrainer bij Be Quick - leren kennen. Nynke werkt nu vier dagen in de week in het onderwijs. Samen zijn we gezegend met de komst van vijf kinderen waar we apetrots op zijn; Melissa, Elroy, Renzo, Dana en Rowan. Misschien dat er tussen deze pareltjes nog wel een opvolger zit; wie weet” zegt Janco.” Mijn kinderen zijn in ieder geval supertrots dat het mij gelukt is de Sparwinkel in Ferwert over te nemen”. Iedereen kan zich vast nog wel de grote kaart met gelukwensen van zijn kinderen en vrouw die in de pas geopende winkel heeft gehangen herinneren. “Papa wordt jij nou maar weer heel snel supermarktondernemer” riepen ze in koor “dan krijgen wij tenminste weer lekkere toetjes te eten”.
Natuurlijk was het niet allemaal rozengeur en maneschijn in het leven van Janco. Op zakelijk gebied kreeg hij de nodige teleurstellingen te verwerken. “Jaren geleden heb ik mij wel eens afgevraagd; wil ik dit voor altijd blijven doen? Je draait veel uren. Het is hard werken maar het is ook zó leuk om te doen; ondernemen.” Inmiddels stonden de ontwikkelingen in de supermarktsector niet stil. Er was sprake van overnames en hele formules verdwenen uit het straatbeeld. Zo heeft Schuitema (bekend van C1000 – inmiddels ook van het strijdtoneel verdwenen) in die tijd de Spar-formule overgenomen. Er was sprake van oneerlijke concurrentie op de markt. “Voor mij hield dit in dat de onderhandeling voor overname van de supermarkt in Westeinde werden gestaakt. Dat was een bittere pil voor mij. Ik was daar not-amused over om het maar zachtjes uit te drukken. Teleurgesteld over het afketsen van deze kans ben ik als vertegenwoordiger van Page Popla aan het werk gegaan. Dit avontuur heeft één jaar geduurd. Het ondernemer-zijn zit mij in de genen. Ik wilde weer terug naar de supermarktbranche en dan toch het liefst weer binnen de Spar-organisatie.” Zo werd in 1995 de Spar van Jan Schaap in Holwerd de Kopak (een nieuwe formule van de Spar-organisatie voor de kleinere winkels) Zeijlemaker.
Janco wist van deze Kopak een goed lopende zaak te maken en de winkel groeide uit haar jasje. Er was sprake van verhuizing en nieuwbouw in combinatie met de huisartsenpraktijk naar een zichtlocatie vooraan in het dorp. “Jammer genoeg zijn deze plannen nooit gerealiseerd” zegt hij. “De tijd was er niet rijp voor.” Janco ging echter niet bij de pakken neerzitten. Hij wilde vooruit en rook zijn kans. Hij werd eigenaar van de C1000 in Camminghaburen te Leeuwarden. Het waren echter moeilijke tijden; er was sprake van een supermarktoorlog. Albert Heijn en C1000 beconcurreerden elkaar in hun strijd om de consument met almaar lagere prijzen. Dit doorkruiste de ambities van Janco. Ondanks dat zijn winkel goed draaide en er ook hier sprake was van expansiedrift, wilde de bank hierin niet meegaan. Zij vreesde veel kosten en geen omzetplus. In die tijd was er sprake van weinig marge. “De winkel in Camminghaburen werd uiteindelijk noodgedwongen verkocht, dat heeft me een scheur in de broek opgeleverd. Moeilijke jaren volgden. Ik heb een tijdje een bezorgdienst van boodschappen gehad in Leeuwarden en heb zelfs anderhalf jaar bij Hellema aan de lopende band gestaan.” Maar het ondernemersbloed kroop waar het niet gaan kan. Janco heeft een poos De Marktkraam in Dokkum bestiert. In die winkel werden restpartijen verkocht. Dit was de opmaat naar de overname van de Spar in Ferwert.
“Vrienden wezen mij in die tijd op een advertentie van de Spar-organisatie waarin ondernemers voor Friesland werden gezocht. Diezelfde vrienden zeiden, reageer nou. Je bent een veel leukere man als je weer als supermarkteigenaar aan de slag kan gaan. Het mag een godswonder heten dat ik - gezien mijn leeftijd - weer als supermarktondernemer aan de slag kon gaan en dat hier in het mooie Ferwert! Dat is een bonus op zich. Dat Spar toch weer met mij in zee wilde gaan, dank ik dan wel weer aan de goede ervaringen die de Spar-organisatie in de loop der tijd met mij heeft opgebouwd. Ik ben zeer dankbaar voor de kans die mij is geboden. Dat ik veertig jaar ervaring meebracht heeft positief voor mij uitgepakt. Ik kwam hier natuurlijk volledig onbekend en heb goed naar de adviezen van Jan Kamma geluisterd.”
De overname van de Spar in Ferwert in 2020. Hoe verliep die?
Janco kan de datum dromen; 23 maart 2020. Die dag staat in zijn geheugen gegrift. “Corona was net uitgebroken en hoe dat allemaal zou uitpakken dat was toen nog volslagen onbekend, Toch heeft corona de nieuwe winkel ook wel wat gebracht; dorpsgenoten wisten de winkel – mede door het thuiswerken – goed te vinden en zijn ook gebleven. Natuurlijk zie ik het autootje van Jumbo wel eens voorbij rijden” zegt Janco “dat moet ook kunnen maar ik wil toch wel benadrukken dat wij als ondernemers gezamenlijk – en dan heb ik het dus niet alleen over mijzelf- wij als gezamenlijke ondernemers zorgen er wél voor dat de leefbaarheid in het dorp hoog wordt gehouden”.
“Bij de overname vond ik de gehanteerde openingstijden niet meer van deze tijd. Dus het eerste wat ik heb gedaan is het verruimen van de openingstijden. Daarna is daar de openstelling op zondag bijgekomen. Dat zorgde wel voor wat rumoer in het dorp maar als ik nu zie hoeveel er gebruik van wordt gemaakt, denk ik dat het een goede keuze is geweest voor het dorp. Van de bezorgservice wordt ook veel gebruik gemaakt.”
“Het gaat goed” zegt Janco “Natuurlijk kan het altijd beter, maar het gaat goed We hebben een moderne onderneming en met Spar-3.0 een formule die nog jaren mee kan. We vervullen zeker een behoefte in het dorp”.
Het mooie is; ondanks alle drukte van de dagelijkse gang van zaken neemt Janco uitgebreid de tijd voor dit gesprek. We zitten boven in de kantine en er lopen regelmatig medewerkers binnen met diverse vragen. Janco is blij dat er hard werkende krachten en vertrouwde gezichten voor het dorp - waaronder Simmy en haar dochter Eelkje - mee zijn overgegaan. Het team vormt een leuke ploeg en is goed op elkaar ingespeeld.
Grijp je kansen is een van Janco’s motto’s. Zo pakte hij laatst de twee picknickbankjes mee bij de groothandel en daar wordt door toeristen en dorpsgenoten graag gebruik van gemaakt. Janco wil benadrukken dat de coffeecorner in de zaak best wat vaker gebruikt mag worden. Dat hoort bij de dienstverlening en zorgt voor gezelligheid in de winkel.
Janco ik vraag mij af ben jij wel eens thuis?
“Ik probeer” zegt Janco “iedere avond om uiterlijk 19:00 uur thuis te zijn.” Hij gniffelt; “Volgens mij lukt dat aardig maar als je het aan Nynke vraagt, denkt zij er vast anders over. Ik ben op werkdagen rond 06:00 uur in de winkel. Dan begin ik alvast met de werkzaamheden voor de bakkerij. Als het mogelijk is probeer ik zaterdagmiddag en zondag vrij te houden. Volgens mij lukt dat redelijk.” Hij vult aan: “Mijn werk is mijn hobby, dus hobby’s, die houd ik er niet op na”. Een schaterlach vult het pand.
Wat zijn de pluspunten van jouw winkel vraag ik Janco
“Even denken”. Hij somt op: “De nieuwe formule; het ruime assortiment en openingstijden; de vriendelijkheid van het personeel. Van de gratis toiletservice wordt veel gebruik gemaakt. Ik heb de indruk dat de oplaadpunten voor de elektrische fietsen aan de westzijde van de voorgevel nog niet zo bekend zijn.”
Wat doe jij met je winkel op het gebied van duurzaamheid?
“We gebruiken papieren zakken voor groente en fruit; karton en plastic wordt gescheiden en driemaal per week hier naar de stortplaats van de gemeente gebracht. We gooien praktisch niets weg. Producten die over datum heen dreigen te geraken, krijgen een 35% afprijzingssticker. Daarnaast heeft Spar Zeijlemaker zich aangesloten bij de organisatie “Too good to go” Deze pakketten die € 5,= kosten, bevatten producten met een minimale waarde van € 15,=. Enkele keren per week kan je je tot 16:00 uur inschrijven via de app en je kan het jouw gegunde pakket diezelfde dag ophalen tussen 18:00 en 20:00 uur. Zo wordt er haast niets verspild.” En zo speelt Janco mooi in op de trend die hij in zijn jeugd al met de verkoop van -sla en spinazie die anders zou worden weggegooid - alleen maar omdat het aan het einde van de dag over was en na het weekeinde niet meer verkocht kon worden - in gang heeft gezet.
Wie denkt dat onze Spar winkel een ‘kleine jongen’ is, zit er naast; de winkel bevat meer dan 10.000 producten. Janco moet natuurlijk prijsstijgingen in de markt volgen. “Daar baal ik ook van”. De gestegen energieprijzen vormen ook een uitdaging voor deze ondernemer.
“En hoe het met de verkoop van tabakswaren gaat komen….tja”.
Wil je nog wat ter overdenking meegeven aan de winkelende consument? vraag ik Janco. “Als ik dan toch iets mag benoemen, zou ik mensen willen vragen sneller genoegen te nemen met een kortere datum die op de verse producten staat vermeld”. Het schaamrood stijgt mij lichtelijk naar de kaken. Ook ik ben zo’n type dat graag het achterste zakje groente of dat pak melk en yoghurt met de meest verse datum uit het schap graait. Vaak gebruik ik het ook nog dezelfde dag, dan hoeft een artikel al helemaal niet de houdbaarheid van een week te hebben. Een leermomentje zo aan het einde van dit gesprek. Ik ga mijn best hiervoor doen Janco zodat ik ook mijn steentje bijdraag tegen onnodige verspilling.
De Spar-organisatie viert dit jaar haar negentig jarig bestaan. Daar wordt ruim aandacht aan besteed. Tijd voor ludieke acties. Houd de winkel en FB in de gaten!
Binnenkort verschijnt op Ferwert Online een vraaggesprek met een andere dorpsgenoot. Heb je tips of wil je zelf geïnterviewd worden, laat het ons weten via
