Bezienswaardigheden in Ferwert en Hegebeintum

Bij de ingang vanaf Ferwert vanaf Marrum, staat vlak voor woonzorgcentrum Foswert, het beeld van Gemme van Burmania. Deze is gemaakt door kunstenaar Hans Jouta. Gemme was een edelman en woonde rond 1550 in Herjuwsmastate te Ferwert.

Gemme van Burmania werd het symbool van 'de stânfries'. Een stânfries staat voor de standvastige Fries. Gemme weigerde te knielen voor Philips II in Brussel; want Friezen knielen volgens Gemme alleen voor God.

Na het vertrek van de firma Hoogland uit Ferwert, heeft de firma als afscheidscadeau de kunstwerken bij de entrees geschonken aan onze beide dorpen. De kunstwerken zijn gemaakt door Hans Jouta, u kunt hier lezen wat de betekenis van alle zes afzonderlijke werken is.

De kunstwerken zijn gemaakt van cortenstaal, wat een robuuste en stoere uitstaling geeft. Er staan 4 kunstwerken bij de entrees van Ferwert en 2 bij de entrees van Hegebeintum. Beide dorpen zijn blij met deze bijzondere kunstwerken. Het is zeker de moeite waard om alle zes de kunstwerken te bezoeken zodat u met eigen ogen kunt zien wat het resultaat is geworden.

Ook staat in het dorp een beeld van de Wardiaan. Dit beeld is aangeboden ter gelegenheid van het 50 jarig bestaan van voetbalvereniging Wardy. Dit beeld symboliseert de voetballers van Wardy. Voor meer info over deze vereniging kunt u kijken onder het kopje 'verenigingen'.

Dit monument is gemaakt door Hans Jouta, naar een idee van Pyt Nauta. De onderkant stelt een terpvorm voor, die is bedekt met tegels. Op de tegels staan namen en geboortedata van diegenen die hun steentje hebben bijgedragen aan de tot standkoming van het monument. Hierboven staat een boog in de vorm van de ramen van de kerken; de kerken hebben veel betekend voor de geschiedenis van zowel Ferwert als Hegebeintum. Door de boog vliegen vier roeken, deze vogels staan symbool voor de inwoners die door de jaren hier komen, hier wonen en weer weg gaan door dood of door vertrek.

In het centrum van het dorp vindt u het plein het Vrijhof. Dit plein was van oorsprong het bezit van de kerk van Ferwert. Het is een voorhof van de kerk en werd vaak gebruikt voor activiteiten die niet met de kerk te maken hadden.

Het plein is aan drie kanten bebouwd. Er staan een aantal fraaie monumentale panden aan; de Poartewente, de Polysjewente, It Skuonmakkershûs, het voormalige pastoorshuis en 't Winkeltsje. Aan de linkerkant staat de pastorie (voormalig pastoorshuis). Aan de rechterkant was een woning voor priesters, het Praebendariushuis. In de 18de eeuw werd de pastorie het Grietenijhuis (gemeentehuis) van Ferwerderadeel en fungeerde ook als Rechthuis. Er woonden diverse vooraanstaande inwoners aan het plein, waaronder de chirurgijn en de notaris.

Jan Alberda (secretaris van de gemeente Ferwerderadeel en advocaat bij het Hof van Friesland) heeft aan het Vrijhof gewoond en ook letterkundige Eeltsje Boates Folkertsma. Gerard Heymans werd in een pand aan het Vrijhof geboren, hij is later hoogleraar aan de Rijksuniversiteit van Groningen geworden.

Op het Vrijhof staat het oorlogsmonument 'As it nedich is'. Dit monument is gemaakt door Jan van Luijn. Voor veel inwoners was en is het plein ook het beeld van de laatste tocht naar het kerkhof, de poort leidt naar de kerk en het kerkhof.

Het monument, is bedoeld tot uitdrukking te brengen het verzet der bevolking in de jaren 1940-1945. Dit verzet is gesymboliseerd in een krachtige mannenfiguur, die het karakter van deze streek draagt. Enerzijds, enigszins teruggehouden, heeft de figuur een schop in de hand, anderzijds, meer in het centrum van de aandacht wordt een geweer omklemd met de vastberaden houding van een mens, die, indien hij gedwongen wordt, niet aarzelt er zijn vrijheid mee te verdedigen.’

En naast dit monument staat het Indië monument. De oprichting van het gedenkteken in Ferwert is gerealiseerd na een verzoek van oud-Indië veteranen en nabestaanden van drie jong overleden Indiëgangers. In de periode 1945-1949 zijn tijdens zogenaamde ‘politionele acties’ in het voormalig Rijksdeel Nederlands-Indië, nu Indonesia onder meer jongemannen, militairen in dienst van het Nederlands Koninkrijk na 1945 omgekomen

Het landschap langs de Friese waddenkust is een van de oudste cultuurlandschappen van Europa. De eerste bewoners, die zich vanaf de 6e eeuw voor de jaartelling op de hogere delen van de kwelders vestigden, beschermden huis en have tegen het opkomende zeewater. Dat deden ze door de omringende grond te verhogen tot kunstmatige heuvels, de zogenaamde ‘terpen’ Omstreeks het jaar 1000 begonnen boeren voor het eerst met het aanleggen van de zeedijken. In de volle middeleeuwen, zo rond 1200, werden de uitgestrekte kwelders stukje bij beetje verder ingepolderd. De terpen zijn in hun volle omvang blijven liggen tot het midden van de 19de eeuw. Toen zijn ze grotendeels afgegraven vanwege vruchtbare aarde, geschikt om armere landbouwgronden elders te bemesten. Hele terpen verdwenen op deze manier tenzij er een kerk bovenop stond. Zo bleef van de terp van Hegebeintum, oorspronkelijk ongeveer 9,5 hectare, alleen een steil en markant gedeelte over.

Onderaan de terp is een bezoekerscentrum. Hier wordt het verhaal verteld van het ontstaan van het terpenland en van de afgravingen in de 19de en 20ste eeuw. Het is ook vindplaats van Beitske, de voorname vrouw die in de zevende eeuw in de boomstam werd begraven en nu te zien is in het Fries Museum. Hier zijn toegangskaarten verkrijgbaar voor de rondleidingen naar de 12de eeuwse kerk. Ook is er het Archeologische steunpunt gevestigd. Er is een toeristisch informatiepunt.  In het petit-restaurant of op het terras kunt u genieten van een hapje en een drankje en heeft u een prachtig uitzicht op het typische Friese landschap.Voor meer info kunt u terecht op de website van Hegebeintum, of via https://www.terphegebeintum.nl

Harstastate met tuin op een omgracht terrein is via een lange oprijlaan te bereiken. De boerderij met jaartalsteen uit 1886 en een tuinmanswoning links completeren de oude buitenplaats. De vermelding dateert uit 1511 toen een zekere Ruppert öppe Harst”eigenaar was.

In de zeventiende eeuw woonden hier Focke en Ymk van Aysma. Waarschijnlijk liet dit echtpaar het rechthoekige gebouw optrekken dat even later van een nieuwe vleugel met pilasters in de kolossale orde werd voorzien. In 1843 werd deze vleugel en de verdieping van het rechtergedeelte van de state afgebroken. De toenmalige eigenaar, jonkheer T.A.M.A. van Andringa de Kempenaar gaf de bekende Leeuwarder architect Thomas Romein in hetzelfde jaar opdracht om het restant van het oude huis met drie vensters en het nieuw opgetrokken linker gedeelte met twee ramen tot het huidige gebouw om te vormen. Van het oude gebouw resteert de dike achtermuur met kloostermoppen. De tuin werd in 1832 door L.P. Roodbaard in de landschapsstijl aangelegd. De in 1996 gerestaureerde state is nu particulier eigendom